Forex (yabancı döviz piyasası ya da döviz piyasası) döviz borsasının oldukça yeni ve gelişen bir alanıdır. Günlük cirosu, dünyadaki tüm finans piyasalarının ulaştığından fazlasını kapsar. Uluslararası Ödemeler Bankası verilerine göre bu piyasanın 2010 yılındaki günlük cirosu 4 trilyon USD’nin üzerinde. Karşılaştırmak gerekirse Amerikan borsasının günlük cirosu 300 milyar USD.
Forex piyasasında gerçekleşen tüm işlemler birden fazla gruba ayrılır: spekülatif, hedging, yatırım işlemleri ve düzenlemeler.
Forex Tarihi: Dünyanın En Büyük Piyasası Nasıl Ortaya Çıktı?
Döviz piyasası, altın standartları iptaliyle beraber 1971’de ortaya çıktı. Amerika’nın 37. Başkanı Richard Nixon bu işin başlatan kişiydi çünkü altın standartının ortadan kalkmasıyla, istikrarlı döviz kurları yok edilmişti. Sonuç olarak Aralık 1971’de imzalanan Smithsonian Sözleşmesi’yle döviz çiftleri için (USD’na karşı) %4,5 dahilindeki sabit döviz dalgalanmalara izin verildi (USD doları içermeyen döviz çiftleri için %9 dahilinde). Yeni bir döviz sisteminin prensiplerine dair kararlar 8 Ocak 1976’da Kingston (Jamaika)’da belirlendi. IMF’nin tüm katılımcı üyeleri, altına yönelik resmi bir fiyatın belirlenmesine ve döviz kurlarındaki değişiklik kısıtlamalarına karşı çıktılar. Döviz piyasası gelişimi işte tam bu kararla başladı.
Forex piyasasında gerçekleşen tüm işlemler birden fazla gruba ayrılır: spekülatif, hedging, yatırım işlemleri ve düzenlemeler.
Borsanın aksine Forex, tezgah üstü (OTC) piyasasıdır. Yani işlemler için tek bir yer ya da belirlenen çalışma saatleri yoktur. Bunun sebebi, yüksek hacimli işlemlerin dünyanın büyük bankaları arasında gerçekleşmesiyle alakalıdır. Farklı bankalar dünyanın farklı yerlerinde olduğu için işlemler günün 24 saati (banka tatilleri dışında) devam eder.
Forex Katılımcıları – Piyasayı Kim Yönetiyor?
Forex piyasasının bazı büyük katılımcılarını dünyanın çeşitli bankaları (ticari ve merkez olmak üzere ), yabancı ekonomik hareketleri bulunan büyük kuruluşlar, yatırım ve sigorta fonları, broker şirketler, aracı merkezler ve tüm bu süreçte yer alan bireysel katılımcılar oluşturur.
Ticari Bankalar
Ticari bankalar, yatırım işlemlerinin ana hacmini oluştururlar. Bireylerden ve tüzel kişilerden depozito olarak bahsedilen tarafların hedeflerine yönelik olarak işlem yapar ve sonuçlara göre parayı sahiplerine iade ederler.
Merkez Bankaları
Merkez bankalarının görevi, devlete ve ilgili ülkelerin ticari bankalarına finans hizmeti sunmaktır.
Bunların temel amacı:
- Para tedariki ve döviz kurlarının düzenlenmesi;
- milli para biri banknotlarının basımını kontrol etme;
- ticari bankalara kredi verme ve alma ayrıca hareketlerini denetleme;
- ülke borçlarını yönetme;
- ülkenin altın döviz rezervini sürdürme;
- diğer merkez bankalarıyla ilişkide bulunma olarak değerlendirilebilir.
Merkez bankaları ve görevleri hakkında daha fazla bilgiyi bu makalede bulabilirsiniz.
Fiyat dalgalanmalarından yararlanmak isteyenlerin sayısı arttıkça her geçen gün Forex daha fazla insanı kendine çekiyor.
Büyük Şirketler
Yabancı ekonomik faaliyetlerde bulunan büyük şirketler, ulusal para birimlerini yabancı dövizlere çevirmek, aktarmak, kısa dönem para işlemleri yapmak ayrıca vadeli hedging işlemlerinde bulunmak için Forex kullanırlar. Bu şirketler, döviz piyasasına doğrudan erişimleri olmadığı için ticari bankaların hizmetlerine başvurur.
Yatırım ve Hedge Fonları
Yabancı varlıkları bulunan şirketler yatırım yapar ve yatırımcı fonlarını farklı tahvillere yatırır.
Forex Şirketleri (Brokerler ve Aracı Merkezleri)
Bu şirketler alıcıları ve satıcıları bir araya getirerek çevirme işlemlerini gerçekleştirir. Yaptıkları bu işin karşılığını işleme makas ekleyerek ya da işlem yapılan hacme göre komisyon uygulayarak alırlar.
Bireysel Kullanıcılar
Bireysel kullanıcılar, döviz piyasasında ticari olmayan işlemlere katılan kişiler olarak tanımlanabilir. Örneğin para aktarırlar, yabancı ülkeleri ziyaretleri sırasında döviz bozdururlar vb. Bireyler Forex’i spekülatif amaçlarla 1986 yılında kullanma erişimine sahip oldular. Bu şekilde, Forex şirketleri üzerinden spekülatif işlemleri gerçekleştirebiliyorlar.
Fiyat dalgalanmalarından yararlanmak isteyenlerin sayısı arttıkça her geçen gün Forex daha fazla insanı kendine çekiyor. Ancak bu işe girmeden önce size yardımcı olacak temel bilgilere sahip olmanız çok önemli.
Bu makalenin Forex piyasası hakkında size genel bir bilgi sunduğunu umuyoruz. Artık diğer Forex makalelerini ve SSS bölümünü okuyabilir ve yabancı döviz piyasasıyla ilgili anlayışınızı derinleştirebilirsiniz.
